وبلاگ

1-1- آلکید رزین

واژه‌ی آلکید نخستین بار در سال 1927 میلادی توسط کینل برای مشخص کردن مواد پلیمری حاصل از واکنش اسید‌ها و الکل‌های چند عاملی بیان شد. (al از واژه‌ی الکل و cid از واژه‌ی اسید که با ترکیب آنها، کلمه‌ی آلکید با تغییر از شکل اصلی واژه یعنی Alcid به Alkyd به  وجود آمده است) (جانز، 2003). آلکید کلیه‌ی پلی‌استرهای گرمانرم و گرماسخت، چه سیرشده و چه سیرنشده را شامل می‌شود. در حال حاضر این واژه شامل تمام پلی‌استرهای اصلاح شده نیز می‌شود. از آنجا که هنگام ساخت آلکید رزین، آب به عنوان محصول جانبی واکنشِ استری‌شدن تولید می‌گردد، واکنشِ حاصل از نوع بسپارشِ تراکمی است (هافلند، 2012). نخستین گزارش ارائه شده در مورد تهیه‌ی یک آلکید به برزلیوس از کشور سوئد تعلق دارد. نامبرده در سال 1847، گلیسرول تارتارات تهیه نمود. در سال 1901 دانشمندی انگلیسی به نام اسمیت، گلیسرول را با فتالیک‌انیدرید استری نمود. وی چندین واکنش بین فتالیک‌انیدرید و گلیسرول تحت شرایط مختلف انجام داد و یکسری محصولات شیشه‌ای شکل بدست آورد. چند سال بعد یک کمپانی بزرگ در ایالات متحده‌ی آمریکا، شخصی به نام فرد برگ را که روی این مواد تحقیق می‌کرد استخدام نمود تا وی تحقیقات خود را بر روی این دسته از مواد ادامه دهد. مواد حاصل از این تحقیقات به گلیپتال‌ها معروف گردیدند. واکنش تشکیل یک گلیپتال در شکل (1-1) نشان داده شده است.

شکل (1-1)- واکنش تشکیل یک گلیپتال

این کارهای اولیه و نتایج حاصل از آن انگیزه‌ای شد تا کمپانی مزبور در بین سالهای 1910 تا 1916، تحقیقات مفصل‌تری را روی این گونه رزین‌ها انجام دهد.

آلکید‌ها اولین بار به عنوان ماده‌ای برای چسباندن ورقه‌های میکا مورد توجه قرار گرفتند و بعد‌ها برای عایق‌سازی در صنایع الکتریکی مورد استفاده قرار گرفتند. با مصرف روز افزون این دسته از مواد پلیمری، شیمیدانان به فکر اصلاح آنان افتادند و در سال 1921 این ایده به فکر کینل خطور کرد که آلکیدها را با روغن‌های خشک‌شونده اصلاح نماید. در این زمان وی همراه با هاوی دست به یک سری تحقیقات در این زمینه زد و سرانجام در سال 1922 موفق به اصلاح آنان شد (ویکس، 2002؛ لانسن، 1985). امروزه آلکید رزین‌ها در صنایع رنگسازی کاربرد عمده‌ای دارند که شامل موارد زیر است:

1. آلکید رزین‌های بلند روغن: رنگهای چاپ، رنگهای سطوح داخل و خارج ساختمان، آستری ساختمانی، رنگ جلا و … .

1. آلکید رزین‌های متوسط روغن: رنگهای صنعتی، رنگهای خودرو، آستری صنعتی، رنگهای مخصوص رادیاتور و کابینت، تولید لاک و … .

1. آلکید رزین‌های کوتاه روغن: تولید رنگهایی با سرعت خشک شوندگی بالا، تولید رنگهای چوب، رنگهای ماشین‌آلات صنعتی و … (سهین، 2008).

آنچه ذکر شد خلاصه‌ای بود از نحوه‌ی پیدایش، رشد، اهمیت و کاربرد آلکید رزین‌ها که در ادامه به ساختار، انواع و خواص این دسته از رزین‌ها به تفصیل پرداخته خواهد شد.