گفتمانکاوان انتقادی توجه را صرفاً به رشته خود و نظریهها و الگوهای آن معطوف نمیدارند، بلکه بیشتر به مسائل مهم اجتماعی میپردازند. نابرابریهایی که مبنای جنسیتی، قومی، طبقاتی، مذهبی، زبانی و غیره دارند.
فیلم مورد بررسی در این پژوهش، خانوادهای از طبقهی رعیت را به تصویر میکشد که به مناسبت جشن عروسی فرزند آخر خانواده دور هم جمع شدهاند، مرگ دایی ( بزرگ خانواده ) عروسی را به عزا تبدیل میکند و در این دو موقعیت متناقض ردیابی تاثیر و نشانههای فرهنگ، مذهب، موقعیت اجتماعی و به خصوص نسبت خویشاوندی، در گفتار و کارکرد اعضای این خانواده مسئله مورد بحث در این پژوهش میباشد. در این تحقیق این مسئله مهم است که چگونه این تفاوتها و نابرابریهای پنهان به ویژه نابرابریهای طبقاتی و مذهبی (اعتقادی) در بستر فیلم یک حبه قند آشکار میشود؟
1-3-اهمیت پژوهش
تحلیل گفتمان انتقادی واکنشی به خلاء موجود در تحقیقات توصیفی زبان است. این نوع تحلیل، دستاوردهای توصیفی تحلیلی گفتمان را هر چند مفید اما کافی نمیداند و بر این مدعاست که سطوح توصیفی تحلیل گفتمان باید سطوح اولیهی چارچوب تحلیل جامعه باشند که اهدافش از بیان خصلتهای صوری یک متن (گفتمان) بسیار فراتر میرود و به نتیجهگیری و دریافتهایی انتزاعیتر و عمیقتر میرسد.
در پژوهش حاضر، برخی تفاوتها و نابرابریهای مهم اجتماعی مانند نابرابریهای جنسیتی، قومی، مذهبی و غیره در بستر فیلم یه حبه قند آشکار میشود و مورد بررسی قرار میگیرد که نباید از نقش سینما در بازتاب این نکات غافل شد. این پژوهش حتی میتواند در آگاهی
بخشی به دست اندرکاران سینما و تلویزیون هم مفید باشد.
1-4-هدفهای پژوهش
اختلاف طبقاتی، سطح ثروت، احساس حقارت و تاثیر آن برروی گفتمان موضوعی غیر قابل اجتناب میباشد. هدف از این پژوهش ابتدا پرداختن به تحلیل گفتمان انتقادی در سطح کلان و سپس بررسی این مفاهیم و بررسی چگونگی نمود آنها در فیلم یه حبه قند است.
هدف دیگر بررسی شیوه تغییر گفتمان با تغییر شرایط محیطی، شرایط اجتماعی و تاثیر آن ها بر روی گفتمان میباشد.
1-5-پرسشهای پژوهش
این پژوهش در صدد پاسخ گویی به پرسشهای زیر است:
1-اختلاف سطح طبقاتی چه تاثیری بر روی گفتمان افراد دارد؟
2-آیا تغییر شرایط موقعیتی افراد باعث تغییر گفتمان میشود؟
3-آیا شرایط زندگی و رفتار متقابل همسران تاثیری برروی گفتمان آنها دارد ؟
1-6-فرضیههای پژوهش
1-اختلاف سطح طبقاتی گفتمان افراد را متفاوت میسازد.
2-تغییر شرایط موقعیتی در افراد باعث تغییر در گفتمان میشود.
3-شرایط زندگی و رفتار متقابل همسران بر روی گفتمان آنها تاثیر دارد.
1-7-محدودیتهای پژوهش
این پژوهش به بررسی فیلمنامه فیلم یهحبهقند میپردازد و با توجه به این که سینما دارای ابعاد گستردهای است بررسی همه جوانب آن در یک تحقیق نمیگنجد و در حوزه زبانشناسی و تحلیل گفتمان قرار نمیگیرد. لذا تحقیق حاضر به بررسی فیلمنامه میپردازد و برای بیان آن از ابزار تحلیل گفتمان استفاده میکند. در سالهای اخیر تحقیقات در زمینه علومانسانی افزایش یافته و مباحث نظری و عملی فراوانی در این خصوص ارائه گردیده و همچنین تحلیلهای نظری در مورد مفاهیمی چون گفتمان نیز ارائه شدهاست، اما در مورد استفاده عملی و به اجرا در آوردن این روشها کمتر سخن به میان آمدهاست. یک تحلیل جامع نیازمند بررسی همه جانبه کل نشانه میباشد اما این بررسی تنها محدود به بررسی فیلم نامه فیلم است و کمبود منابع و تحقیقات انجام شده در این زمینه یکی از موانع تحقیق حاضر بوده است.
1-8-معرفی اصطلاحات بنیادی
گفتمان: لاکلا و موف به نقل از یورگنسن و فیلیپس (2002: 18) بیان می کند که گفتمان نظام معنایی است که همه پدیدههای اجتماعی را تولید کرده و به آنها معنا میبخشد. به عبارت دیگر، خارج از چارچوب گفتمان هیچ چیز قابل فهم نیست.
تحلیل گفتمان: تحلیل گفتمان که در زبان فارسی به سخن کاوی، تحلیل کلام و تحلیل گفتار نیز ترجمه شده است، یک گرایش مطالعاتی بین رشتهای است. تحلیل گفتمان میکوشد تا نظام و آرایش فرا جملهای عناصر زبانی را مورد مطالعه قرار بدهد و بنابراین واحدهای زبانی نظیر تبادلات مکالمهای یا متون نوشتاری را مورد بررسی قرار میدهد (لطفی پور ساعدی، 1371: 10).
تحلیل گفتمان انتقادی: گفتمان انتقادی، بحث تحلیل گفتمان را یک سطح ارتقا میدهد. تحلیل گفتمان از نظر شمول معنایی، در گسترهای فراتر از زبانشناسی اجتماعی و زبان شناسی انتقادی، به همت متفکرانی چون ژاک دریدا، میشل فوکو، ون دایک و نورمن فرکلاف که به این رشته اهتمام ورزیدند وارد مطالعات فرهنگی، اجتماعی و سیاسی شد و شکل انتقادی به خود گرفت.
فرم در حال بارگذاری ...
