وبلاگ

شناخت، مطالعه و بررسی قصه‌ها، افسانه‌ها و باورهای عامیانه مبحث بسیار مهمی برای جامعه شناسان و مردم شناسان به حساب می‌آید زیرا بسیاری از روحیات و رفتارها و هنجارهای جوامع امروزی ریشه در باورها و اعتقاداتی دارند كه در طول زمان تاریخی شكل گرفته‌اند. بنابراین تعمق در باورها و سنن و آنچه كه امروزه از سوی جامعه شناسان فرهنگ عامیانه با فولكور نامیده می‌شود، ما را به منشأ بسیاری از هنجارها و نابهنجاری اجتماعی رهنمون می‌شوند. شناسایی باورها و عقاید و رفتارهای اجتماعی مردمانی كه در گذشته می‌زیستند و نسل به نسل، سینه به سینه از اعماق تاریخ آنها را به نسل‌های امروزی انتقال داده‌اند نه تنها ضروری است بلكه یكی از محورهای مهم علومی مانند جامعه شناسی، مردم شناسی و تاریخ محسوب می‌شود.شاید باورها و عقاید عامیانه در نگاه اول به نظر ما كه امروزه در عصر تعقل و الكترونیك و سرعت در اطلاع رسانی بسر می‌بریم، خیال پردازی و دور از واقعیت جلوه كند. اما از نظر اندیشمندان و پژوهشگران علوم اجتماعی و مردم شناسان پیدایش آنها براساس بینش و فلسفه خاصی صورت گرفته و بیانگر نگرش انسان‌های ابتدایی به جهان هستی بوده و در زمان خود عقلانی تلقی می‌گردیده است.

باورهای عامیانه اعم از واقعیات، خرافات، مراسم، قصه‌ها، متل‌ها و هر آنچه كه در این مقوله می‌گنجد و از این جهت كه مورخین و باستان شناسان نتوانسته‌اند بیان كنند و برای پژوهشگران تبیین می‌نمایند، حائز اهمیت و مورد توجه‌اند. به همین دلیل محققین از زوایای مختلف به فرهنگ عامیانه می‌نگرند و به تجزیه و تحلیل آنها می‌پردازند. مقوله‌ای را كه تحت عنوان فرهنگ عامه یا فولكور می‌شناسیم می‌توانیم دسته‌بندی نموده و آنها را به خرافات و اوهام ـ تجربیات شخصی و جمعی ـ تخیلات و آرمان‌گرایی‌ها ـ باورهای منطبق با واقعیات تقسیم كنیم.

بعضی می‌پندارند كه منظور از فرهنگ عامیانه مطالبی است كه امروزه آنها را تحت عنوان خرافات و موهومات می‌شناسیم، اما حقیقت این است كه بخش‌های زیادی از مبحث فولكور با واقعیت‌های زندگی فردی و اجتماعی انسان‌ها و تجربیات آنان و شیوه‌های برخورد با معضلات و مشكلات زندگی و كشف راهكارهای متناسب با آنها می‌باشد و در زمان خود از عقلانیت برخوردار بوده و علیرغم اینكه امروزه بوی كهنگی می‌دهند و به نظر غیرقابل قبول و فاقد جاذبه‌اند، اما باید بپذیریم كه همه آنها مواریث تاریخی نیاكان ما بوده و پاره‌هایی از هویت ملی ما را تشكیل داده‌اند. چنانكه در جنبه‌های مختلف زندگی اجتماعی و ملی ما تأثیرات مثبت یا منفی بطور محسوس یا نامحسوس بجای گذاشته‌اند و موجب تمایز مردم ما از سایر كشورها گردیده است.در این  پژوهش از مطالب مربوط به فرهنگ و تاریخ  گذشتگان لازم دیدیم كه بخشی از باورهای عامیانه مردم  دشتاب در زمینه‌های آداب و رسوم، خرافات، دانش بومی، جشن‌ها و سوگواری‌ها، امثال و حكم و ادبیات بكار گرفته شده در موارد مختلف معیشت را به نگارش درآورده و بشناسانیم و البته قصد و هدف ما ارزش‌گذاری و قضاوت در خوب و بد بودن و یا صحت و سقم و یا بعبارتی تجزیه و تحلیل علمی آنها نیست . بلکه تصویری از گذشته به جوانان امروز می باشد.( برگرفته از كتاب نگین كرمان، ولی الله نگینی،ص.34).یكی از ابزارهای تاثیر­گذار در این راستا؛ انجام مطالعات هدفمند میدانی می­باشد، كه این پژوهش سعی دارد به دلیل محدودیت پژوهشی در حد توان به معرفی روستای دشتاب پرداخته شود. امید است، نتایج آن در راستای برنامه ریزی مدیران و مسئولین مرتبط با حوزه فرهنگ عامیانه قرار گیرد.