وبلاگ

روش بررسی: تعداد 48 سر موش صحرایی ماده با سن 15 روز و میانگین وزنی 20-15 گرم تهیه و به طور تصادفی به شش گروه هشت تایی تقسیم شدند. کلیه آزمایش ها از روز 15 بعد از تولد شروع و در روز 21 بعد از تولد پایان یافتند. گروه اول (کنترل منفی) شامل نوزادان 21 روزه بدون هرگونه مداخله، گروه دوم (کنترل مثبت) شامل نوزادانی که در طی دوره کنار مادرشان بودند و به صورت روزانه 1/0 میلی لیتر محلول سالین دریافت کردند، گروه سوم (گروه استرس) شامل موش هایی که روزانه شش ساعت در طی دوره
از مادرشان جدا شدند، گروه چهارم، پنجم و ششم شامل موش هایی هستند که علاوه براسترس دوری
از مادر روزانه به ترتیب به میزان mg/kg 50 ،100و 200 عصاره پروپولیس دریافت کرده اند. 24 ساعت بعد از آخرین تزریق تحت بیهوشی عمیق، خون گیری برای اندازه گیری سطح کورتیکوسترون و 17 -بتااسترادیول انجام شد و سپس تخمدانها خارج شده و بعد از ثابت سازی و آماده سازی، برشهای تهیه شده با روشهای H&E، PAS و Tunel رنگ آمیزی شدند. مقاطع با استفاده از میکروسکوپ نوری مجهز به نرم افزار آنالیز تصاویر بافتی، فولیکولها سالم و اترتیک، اووسیت و سلولهای گرانولوزا  هیستومورفومتری شدند.

یافته ها: استرس دوری از مادر باعث افزایش سطح کورتیکوسترون و کاهش سطح 17- بتا استرادیول سرم خون نوزادان گردید. استفاده از عصاره آبی– الکلی پروپولیس باعث کاهش سطح کورتیکواسترون و افزایش 17- بتا استرادیول سرم خون نوزادان به دنبال استرس شد. همچنین عصاره پروپولیس از کاهش تعداد انواع فولیکول های تخمدان و اووسیت، کاهش قطر اووسیت و افزایش تعداد فولیکول های آترتیک و سلولهای گرانولوزای آپوپتوتیک تخمدان به دنبال استرس جلوگیری کرد.

نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که عصاره آبی– الکلی پروپولیس ایرانی بطور قابل ملاحظه ای از تغییرات ساختاری و تکاملی تخمدان نوزادان موش صحرائی به دنبال استرس جلوگیری می کند. این اثر احتمالاً ناشی از وجود ترکیباتی مثل پلی فنلها و فلاونوئیدها در پروپولیس با توان آنتی اکسیدانی بالا می باشد.

واژگان کلیدی: پروپولیس، استرس دوران نوزادی، تخمدان، کورتیکواسترون، 17- بتا استرادیول.

فصل اول: مقدمات و کلیات تحقیق

1-1. بافت شناسی تخمدان

هر تخمدان توسط اپی تلیوم ساده مکعبی به نام اپی تلیوم زایا که امتدادی از مزوتلیوم بر روی کپسولی از جنس بافت همبند متراکم (تونیکا آلبوژینه) است دربر گرفته شده است. بیشترین بخش تخمدان را منطقه قشری آن تشکیل می دهد که یک بافت همبند پرسلول است  و

 فولیکولهای تخمدانی فراوانی دارد. داخلی ترین قسمت تخمدان منطقه مرکزی آن است که از بافت همبند سست و رگهای خونی که از طریق مزانتر آویزان کننده تخمدان به آن وارد شده اند ، تشکیل شده است (شکل 1-1). بین منطقه قشری و مرکزی مرز مشخصی وجود ندارد.

هر فولیکول تخمدان از یک اووسیت که با یک یا چند لایه سلولهای اپی تلیالی احاطه
شده اند، تشکیل می شود. در انسان فولیکول هایی که در زمان زندگی رویانی تشکیل شده اند، فولیکول بدوی نامیده می شوند که شامل یک اووسیت اولیه همراه با یک لایه سلول فولیکولی پهن است. این فولیکولها در نواحی سطحی منطقه قشری تخمدان دیده می شوند. اووسیت درون فولیکول بدوی سلول کروی شکلی است که در حدود ۲۵ میکرومتر قطر دارد (مسشر، جان کوئیرا[6] 2013). در جوندگانی مثل موش صحرایی (موش سفید بزرگ آزمایشگاهی، رت) فرآیند تشکیل فولیکولهای بدوی بعد از تولد و طی روزهای اول تا سوم پس از تولد اتفاق می افتد. فولیکولهای بدوی بلافاصله پس از طی روند رشد و تمایز خود، منجر به تشکیل فولیکول های اولیه می شوند (مکگی[7] 2000 و گویگون[8] 2003).

با آغاز  بلوغ در هر ماه همزمان با آزاد شدن هورمون محرکه فولیکولی که از هیپوفیز ترشح
می شود، گروه کوچکی از فولیکولهای بدوی فرایندی به نام رشد فولیکولی را آغاز می کنند.
این روند شامل رشد اووسیت ، تکثیر و تغییر سلولهای فولیکولی و تکثیر و تمایز فیبروبلاست های داربست احاطه کننده هر فولیکول است.

تحت تأثیر FSH  یک اووسیت به سرعت در خلال اولین بخش رشد فولیکولی رشد کرده و به حداکثر قطر خود یعنی حدود ۱۲۰ میکرومتر می رسد. سلولهای فولیکولی نیز تکثیر شده و شکل مکعبی پیدا می کنند و کم کم فولیکول دارای حفره شده و فولیکول ثانویه یا آنترال را
می سازد. در این شرایط سلولهای اپی تلیالی فولیکولی اطراف فولیکول تکثیر شده و اپی تلیوم چندلایه ای به نام گرانولوزا را می سازند. همزمان  با نزدیکتر شدن نیمه سیکل که آنتروم بزرگتر می شود، گروهی از سلولهای گرانولوزا به نام تاج شعاعی اووسیت را در بر می گیرند و با آن ارتباطات سلولی پیدا می کنند. در این زمان فولیکول را  فولیکول غالب یا گراآف
می نامند که آماده ی تخمک گذاری است . در مقطعی از تخمدان که در نیمه ی سیکل تهیه شده باشد انواع این فولیکول ها دیده می شوند (شکل1-2) (مسشر، جان کوئیرا 2013).

كبد مكان استراتژیك وصول مواد غذایی جذب شده و همچنین مولكول های جذب شده مضر، داروها و سم باكتری ها می باشد (65). به طور کلی کبد اعمال حیاتی مهمی همچون سم زدایی، سوخت و ساز کربوهیدرات ها، ترشح صفرا، سنتز فیبرینوژن و پروترومبین پلاسما، تنظیم گلوکز و چربی خون و… را به عهده دارد و مخزن موادی مثل گلوکز(به صورت گلیکوژن)، چربی، ویتامین ها و آهن می باشد.

همان طور که عنوان شد یکی از مهم ترین اعمال كبد علاوه بر سوخت و ساز مواد مختلف، سم زدایی مواد آلوده كننده محیطی و داروهای شیمیایی می باشد. در اكثر موارد در طی عمل سم زدایی، فعال سازی متابولیكی توسط آنزیم های سیتوكروم P450  میكروزوم های كبدی باعث ایجاد متابولیت های سمی و فعال می‌شود كه این می تواند موجب آسیب بافت های مختلف از جمله كبد شود. تیواستامید، تتراكلریدكربن، اتانول و استامینوفن از جمله موادی هستند كه بعد از ورود به بدن توسط آنزیم های سیستم سم زدایی سیتوکروم P450 متابولیزه می شود.

آمینو ترانسفراز ها معرفی برای سلامت کبد به شمار می آیند. آلانین آمینو ترانسفراز اساسا در کبد یافت
می شود ولی آسپارتات آمینو ترانسفراز علاوه بر کبد در بافت های دیگر نیز یافت می شوند. بنابراین جزء نشانگرهای کمتر اختصاصی  کبد به شمار می روند (96). همچنین  مقدار آلکالن فسفاتاز سرم، در بچه های در حال رشد و در دوران بارداری و به طور پاتولوژیک در ضایعات استخوانی و کبدی افزایش
می یابد.

حال با توجه به عوارض جانبی داروهای شیمیایی بر روی بعضی از بافت های بدن به خصوص کبد، مسئله بازگشت به استفاده از داروهای گیاهی و طبیعی مد نظر قرار گرفته است.

در این تحقیق از عصاره هیدروالکلی گیاه آرتیشوCynara scolymus L.)) جهت جلوگیری از ضایعات ناشی از استامینوفن استفاده شده است، در طب سنتی از این گیاه برای درمان برخی اختلالات مانند: دیابت، آترواسکلروز و اختلالات کبدی استفاده می شود. مطالعات آزمایشگاهی انجام شده روی این گیاه نشان داده است كه این گیاه دارای اثرات آنتی اكسیدانی، محافظت کبدی و.. می باشد. بنابراین در این تحقیق اثرات حفاظت کبدی گیاه آرتیشو در برابر مسمومیت ناشی از استامینوفن مورد بررسی قرار می گیرد.

این بیمارها می توانند از یک تبخال معمولی که بصورت ضایعات وزیکولار بر روی پوست و غشاهای مخاطی است تا ضایعات و عفونت هایی در سیستم اعصاب مرکزی که سبب مننژیت، آنسفالیت و مرگ می شود بروز کنند (18,78).

ویروس هرپس سیمپلکس تیپ یک بیشتر نیمه بالایی بدن انسان را درگیر می کند و این ویروس می تواند از طریق تماس با بزاق آلوده دهان منتقل شود. امروزه درمان های متعددی برای عفونت های هرپسی بدست آمده که از جمله می توان به آسیکلوویر، فم سیکلوویر، والاسیکلوویر، ویدارابین و غیره اشاره نمود (68 ,35).

داروهای فوق الذکر آنالوگ های نوکلئوزیدی بوده و بر اساس مهار آنزیم های DNA پلی مراز ویروس عمل می کنند و با ایجاد اختلال در همانند سازی ویروس از تکثیر آن جلوگیری می کنند.

داروی انتخابی در درمان  HSV(Herpes Simplex Virus)، آسیکلوویر است که این دارو برای فعالیت خود به تیمیدین کیناز ویروس نیاز دارد. امروزه گزارشاتی مبنی بر مقاومت ویروس به داروی ذکر شده انتشار یافته که دراثر فقدان فعالیت تیمیدین کیناز، این دارو نمی تواند اثر درمانی خود را اعمال کند.

همچنین عوارض جانبی آن، محدودیت مصرف دردوران شیردهی، هزینه های بالای این داروها، پیچیدگی ساختار شیمیایی داروها که باعث شده به طور مصنوعی قابل سنتز باشند از جمله دلایلی هستند که جایگزین کردن داروهای گیاهی را به جای داروهای شیمیایی تقویت می کنند (27,61,63).

در فصل دوم این پایان نامه به طور کامل به بحث پیرامون این ویروس و مشخصات آن پرداخته شده است.

با توجه به موارد ذکر شده و همینطور مطالعات چند هزار ساله در مورد گیاهان دارویی این امر به اثبات رسیده که داروهای با منشا گیاهی دارای عوارض جانبی کمتری می باشند. گیاهان دارویی منابع طبیعی مهمی هستند که از گذشته های دور مورد توجه انسان بوده اند که انسان ها در درمان بسیاری از بیماری ها و تسکین دردها بطور تجربی از آنها استفاده نموده اند. ماده موثره ترکیبات گیاهی بصورت مصنوعی قابل سنتز نمی باشند و این امر سبب شده دانشمندان و داروسازان از خود این گیاهان برای ساخت داروهای موثر در درمان بیماری ها استفاده نمایند.

تحقیقات امروزی نشان داده که درگیاهان ترکیبات مختلف با اثرات متفاوت وجود داردکه در بیشتر موارد اثر درمانی گیاه مربوط به این ترکیبات می باشد. باتوجه به اثرات نامطلوب مواد صناعی واثرات سوء آنها امروزه گرایش زیادی به استفاده از گیاهان دارویی دیده می شود. گیاهان دارویی در پزشکی سنتی بسیاری از کشورها برای درمان بسیاری از بیماری ها به کار می روند. بدیهی است که کشور ایران به علت دارا بودن شرایط گوناگون آب و هوایی و خاک های متنوع دارای فلور گیاهی بی مانندی است که این گیاهان بخش عمده ای از طب سنتی ایران را تشکیل می دهند که دارای اثرات درمانی شناخته شده ای هستند که مطالعه این منابع عظیم در روند توسعه و پیشرفت ساختار دارو

 درمانی کشور بسیار نقش مفیدی خواهد داشت (57,83).

پژوهش ها نشان داده اند که برخی از این گیاهان دارویی دارای اثرات ضد ویروسی نیز هستند و عصاره بعضی از گیاهان بعنوان عوامل ضد ویروسی توصیف شده اند (82).

یکی از این گیاهان دارویی گیاه مرزه با نام علمی satureja hortensis L. می باشد  که در طب سنتی کاربردهای زیادی دارد. این گیاه متعلق به خانواده نعناع (lamiaceae) می باشد و شامل حدود 200 گونه از گیاهان، درختچه ها و گیاهان معطر عمدتاً با توزیع گسترده در منطقه ی مدیترانه، آسیا و آمریکای شمالی می باشد (72).

این گیاه غنی از اسانس است و در آن اجزاء و ترکیبات مختلفی وجود دارد و هر کدام از این ترکیبات دارای خواص متنوعی می باشند بسیاری از آنها بعنوان عامل طعم دهنده در غذا و بسیاری دیگر برای اهداف دارویی مورد استفاده قرار می گیرد.

همچنین این گیاه دارای خواص زیادی برای درمان بسیاری از بیماری هاست که میتوان به خاصیت ضدویروسی، ضدباکتریایی، ضدقارچی، ضددرد، ضدآرتریت، ضدسرطان، ضدالتهاب، ضدکرم، ضداکسیدان، ضداسپام، معرق، ضداسهال، هضم کننده غذا، خلط آور، مسکن درد دندان، محرک قوی معده، ضدعفونی کننده و… اشاره کرد (7).

از کارواکرول موجود در آن در تولید محصولات بهداشتی، بعنوان ضد عفونی و در اسپری ها خوشبو کننده و بعنوان دافع حشرات به طور گسترده استفاده می شود و همینطور در تهیه ی برخی اسانس های مصنوعی استفاده می شود (13).

در بخش گیاه شناسی از فصل دوم بطور کامل در مورد این گیاه و اثرات آن توضیح داده شده است.

دراین پژوهش جهت دستیابی به داروهای موثر علیه ویروس هرپس سیمپلکس تیپ یک برآن شدیم که با توجه به موارد استفاده فراوان ازعصاره دارویی گیاه مرزه در درمان بیماری های مختلف، فعالیت ضد ویروسی عصاره این گیاه را برعلیه هرپس سیمپلکس تیپ یک در کشت سلول انسانی مانند سلول Hela بررسی نماییم .

سلول  Helaاز سلول های سرطان دهانه رحم انسان به دست آمده، این سلول میزبان مناسبی برای ویروس فوق می باشد و اثرات سایتوپاتیک ناشی از تکثیر ویروس به خوبی در آن مشخص می شود.

اهداف تحقیق را می توان این گونه بیان کرد :

1- تعیین اثر غلظت های مختلف عصاره گیاه مرزه بر سلول انسانی.

2- تعیین اثر مستقیم ضد ویروسی عصاره گیاه مرزه بر ویروس هرپس سیمپلکس تیپ یک.

3- تعیین اثر مهارکنندگی عصاره گیاه مرزه بر مراحل مختلف تکثیر ویروس هرپس سیمپلکس تیپ یک در کشت سلول انسانی.

4- تعیین اثر ضد ویروسی رقت های مختلف عصاره گیاه مرزه بر ویروس هرپس سیمپلکس تیپ یک در کشت سلول انسانی.

پروبیوتیک ها به طور وسیع به عنوان سویه های آغازگر برای ساخت پنیر، ماست، خمیر ترش و دیگر محصولات غذایی تخمیری به کار می روند. نقش باکتری های اسید لاکتیک( به خصوص لاکتوباسیل ها) بدین صورت است: این باکتری ها در روده کلونیزه شده و باعث تحریک تولید ایمنوگلوبولین می شوند، سبب بیان اینترفرون ها در ماکروفاژ می شوند، موجب اسیدیفیکاسیون محیط شده و پر اکسید هیدروژن را تولید می کنند،کاهش اثر ترکیبات سرطان زا،  تولید باکتریوسین و جلوگیری از چسبیدن باکتری های پاتوژن مانند سالمونلا تیفی موریوم و نایسریا گونوره آ به سلول های اپتلیال از دیگر وظایف این باکتری هاست.(7) استفاده از پروبیوتیک ها نه فقط در انسان بلکه در غذای طیور و دام در صنایع غذایی به فراوانی مورد استفاده قرار می گیرند.(11)

آلودگی این سویه ها با باکتریوفاژ یک مشکل رایج در همه صنایعی است که از این میکروارگانیسم ها استفاده می کنند. از دست رفتن هزینه های هنگفت از مشکلات عدیده ای است که کارخانجات لبنی را تحدید می کند. مشکل آلودگی به فاژها در کارخانجات لبنی توسط

 روش های مختلف قابل کنترل است که استفاده از سویه های مقاوم به فاژ و مخلوط سویه های استارتر کالچر از جمله روش های کنترل فاژ است.(20) علاوه بر این ها برنامه های سخت گیرانه ی بهداشتی و محیط های کشت اختصاصی برای کارخانه های لبنی نیز وجود دارد. حضور باکتریوفاژها در همه جا و با تیترهای مختلف وجود دارد. روش پایه ای PCR روشی سریع برای شناسایی و تعیین باکتریوفاژ در استارتر کالچر ها است و به عنوان کنترل روتین باکتریوفاژ در صنایع لبنی به کار می رود گرچه روش های میکروبیولوژی مانند سنجش پلاک دارای استاندارد طلایی برای جداسازی فاژ است بدلیل اینکه این روش، روشی کمی و کیفی است. (60)

مقاومت به آنتی بیوتیک در پروبیوتیک ها بسیار حائز اهمیت است. پروبیوتیک ها قبل از وارد شدن به عرصه ی صنعت غذایی از لحاظ مقاوم بودن به داروهای ضد میکروبی باید مورد بررسی قرار گیرند. بسیاری از باکتری ها با کسب پلاسمید به آنتی بیوتیک مقاوم می شوند گرچه به نظر می رسد مقاومت به بعضی داروها مانند نالیدیکسیک اسید توسط پلاسمید کد نمی شود (در این مورد مقاومت  معمولا به وسیله جهش در ژن هایی که برای پروتئین هدف کد می شود، صورت می گیرد). باکتری ها می توانند یا با کسب چندین پلاسمید مستقل یا یک پلاسمید حاوی چندین ژن مقاومت به چند آنتی بیوتیک مجزا مقاوم شوند. ترانسپوزون ها نقش مهمی در گسترش مقاومت به آنتی بیوتیک در پلاسمیدها دارند. به این صورت که ترانسپوزون ها حرکت ژن های مقاوم به آنتی بیوتیک را بین پلاسمید های مختلف یا از کروموزوم یک باکتری که به طور طبیعی مقاوم به آنتی بیوتیک می باشد به پلاسمید، تقویت می کند.